1914-1917 Osmanlı-Rus Savaşı – Kafkasya Cephesi | I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu Rusya Ä°mparatorluÄŸu, Ermenistan Ä°le Karşı K..

1914-1917 Osmanlı-Rus Savaşı – Kafkasya Cephesi – Osmanlı Cephesi

Kafkasya Cephesi (24 Ekim, 1914 – 30 Ekim, 1918) I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun Rusya Ä°mparatorluÄŸu, daha sonra Britanya (Dunsterforce), Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Merkezi Hazar Diktatörlüğü ile karşı karşıya geldikleri cepheye verilen isimdir. Kafkasya Cephesi, savaÅŸ sırasında DoÄŸu Anadolu içlerine kadar geniÅŸlemiÅŸ, Trabzon, Bitlis, MuÅŸ ve Van ÅŸehirlerine kadar yayılmıştır. Kara harbi, Karadeniz Bölgesinde bulunan Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu deniz gücü ve Rus donanması tarafından desteklenmiÅŸdir.

Ãœst: Erzurum’daki yıkılma Sol Ãœst: Rus kuvvetleri; Sol Alt: Müslüman mülteci; SaÄŸ Ãœst: Osmanlı kuvvetleri; SaÄŸ Alt: Ermeni mülteci;

Tarih Ekim 24, 1914 – Ekim 30, 1918
Bölge Kafkasya, Doğu Anadolu

Rusya’daki Çarlık rejiminin yıkılmasıyla savaşın son yılında bu cephede farklılıklar doÄŸmuÅŸtur. 1918’de kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti de Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun yanında yer almış ve Bakü Muharebesi’nde müttefik olmuÅŸtur. Alman Ä°mparatorluÄŸu ise Haziran ve Ekim ayları arasındaki Alman Kafkas Seferleri sırasında Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti’nin yanında Osmanlı’ya karşı savaÅŸmıştır.

Taraflar

23 Åžubat 1917 Rus Devrimi ile baÅŸlayarak Rus Kafkas Ordusu dağılmış ve bu cephede olan Ermeni Gönüllü Tugayları ve Ermeni milisleri (çeteleri) güçlerini birleÅŸerek yeni kurulan Ermeni devletinin ordusu olarak Osmanlı’nın karşısına çıkmıştır. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu ile Rusya arasında Brest-Litovsk AntlaÅŸması (3 Mart 1918) ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ile Batum AntlaÅŸması (4 Haziran 1918) imzalanarak çatışmalar kısmen sonlandırıldıysa da, silahlı çatışmalar Osmanlı Ä°mparatorluÄŸunun Orta Hazar Diktatörlüğü, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Britanya Ä°mparatorluÄŸunun yolladığı Dunsterforce elit birlikleri ile devam etmiÅŸtir.

DiÄŸer yandan Almanya petrol kaynaklarının güvenliÄŸini saÄŸlamak amacıyla Alman Kafkasya Seferini düzenlemiÅŸtir. Alman Kafkasya Seferi Osmanlı ve Almanya’yı Batum’da karşı karşıya getirdi. Çatışmalar bu cephede Mondros AteÅŸkes AnlaÅŸması (30 Ekim 1918) ile sona erdi.

Amaçlar

Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu’nun bu cepheyi açma sebepleri:

• 93 Harbi’nden beri Rusya’nın elinde olan Kars, Ardahan, Artvin ve Batum illerini geri almak.
• Rusya’nın kontrolü altında olan Kafkasya Müslümanlarının ayaklanarak kendi topraklarını kurtarmasına yardım etmek.
• Hazar Denizi’nden baÅŸlayarak Orta Asya’da yaÅŸayan Türk dillerini konuÅŸan Türki ırklarla temasa geçerek Turancılık planını gerçekleÅŸtirmek.
• Rusları bu cepheye güç transferi yapmak zorunda bırakarak Almanların DoÄŸu Cephesi’ndeki hareketlerini hafifletmek. Bu kararın verilmesinde Almanların Azerbaycan-Bakü petrollerinden yararlanma isteÄŸinin de katkısı vardır.

Ermeniler Ermeni Gönüllü Tugayları’na katılmaları döneminde Büyük Ermenistan adı verilen toprakları ele geçirmek ve baÅŸlangıçta Rusyanın altında özerk olsa bile, Ermeni devletinin temellerini atmak amaçlarıyla örgütlenmiÅŸlerdir.

Güçler

Bölgede Osmanlılar’ın 3. Ordusu vardı. 1916 yılında, Çanakkale Savaşı’ndan sonra, 2. Ordu kısmen bu cepheye transfer edildi. Çatışmaların başında, Osmanlı birleÅŸik kuvvetleri 100.000’i asker olmak üzere diÄŸer (polis, lojistik gibi) kuvvetlerle birlikte 190.000’i buluyordu. Donanımları yeterli deÄŸildi.

Rus Kafkas ordusuna Osmanlıların savaÅŸa girecekleri kuÅŸkusunun baÅŸlaması üzerine önem verilmeye baÅŸlandı. SavaÅŸ öncesi bu ordunun bütün kuvveti, 100 tabur, 117 bölük ve 250 toptan ibaretti. Bu birliklerde 100.000 er ve 15.000 atlı güç vardı. Rusların geri hizmetlere ayırdığı 150.000 kiÅŸilik bir kuvvet bulunmaktaydı. Rus’ların bütün Kafkasya bölgesinde 160.000 kiÅŸilik silahlı güçleri vardı. Rus güçleri Batum, Alexandropol (bugünkü Gümrü), Erivan arasında I. Kafkas Kolordusu, 66. Yedek Tümeni, 1. 2. ve 3. Plaston Tugayları, 1. ve 2. Kazak Tümenleri ve bir Sibirya Süvari Tugayı olarak ayrılmıştı. Bu güçlerin gerisinde de Tiflis’te 2. Türkistan Kolordusu vardı. Ruslar savaşın baÅŸlangıcında Tannenberg ve Masurian Gölleri Cephesi’nde yenilgiye uÄŸramaları nedeniyle, geride sadece 60.000 asker bırakarak, güçlerinin neredeyse yarısını Avrupa Cephesi’ne taşımak zorunda kaldılar. Nazarbekov, Silikian ve Pirumov gibi ünlü Ermeni generalleri bu cephede bıraktılar. Rus Kafkas Ordusu devrimle birlikte 1917 yılının Åžubat ayından itibaren cepheyi terkedecektir. Bu ordu 1917’de dağıldığında 110-120 bin Ermeni kökenli asker aktif bulunuyordu. Kafkas Ordusu kağıt üzerinde Genel Vali Varantsov Dashkov komutasındaydı. Valinin Kurmay BaÅŸkanı General Yudiniç asıl (askeri) komutanı idi. Rus Kafkas Ordusunun karargahı ve kurmay heyeti Tiflis’te bulunuyordu. Kafkas Ordusu’nun savaÅŸ planı, savunma esasına ve sınır yakınlarında bölgesel saldırı hareketlerine giriÅŸmek üzere düzenlenmiÅŸti.

Rus Kafkas ordusuna 4 Ermeni Gönüllü Tugayı ile 2 Gürcü taburu katılacaktır. 1914 yazında, Ermeni gönüllü birlikleri Rus Silahlı Kuvvetleri altında kurulmuÅŸtur. Rusya’nın Ermeni vatandaÅŸları askerlik zorunlulukları dolayısıyla zaten Avrupa’ya gönderilmiÅŸti. Gönüllü birliklerin oluÅŸturulmasında o ana kadar hizmet etmek zorunda kalmamış Ruslar ve Rusya’da yaÅŸamayan Ermenilerden yararlanılmıştır. Bu güç Rus Kafkasya Komutanlığı’ndan bağımsız olarak Kafkasya ValiliÄŸi altında kuruldu. Bu kuvvetlerin başına Andranik Toros Ozanyan getirildi, diÄŸer birimleri ise Drastamat Kanayan, ArÅŸak Gafavian, Sargis Mehrabyan komuta etti. Osmanlı temsilcisi Karekin Bastermadjian (Armen Karo) da bir tugayın komutasını aldı. 1914 yılında ilk kurulduÄŸunda 20.000 asker vardı ve zaman içinde katılımlarla sayısı arttı. 1916 yılına gelindiÄŸinde, Nikolay Yudeniç’in kararıyla bu birimlerin bir kısmı dağıtıldı, bir kısmı da Rus Kafkas Ordusu altında birleÅŸtirildi.

Kafkasya Cephesi’nde bulunan güçler

1914, Rus Kafkas Ordusu

1915, Kürt atlı birliği

Kaynak: Kadim Dostlar ™ Forum

Bu içerik 30.05.2010 tarihinde Hale tarafından, Büyük Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu bölümünde paylaşılmıştır ve 1483 kez okunmuştur. Bu içeriğin devamında incelemek isteyebileceğiniz 12 adet mesaj daha bulunmaktadır.

1914-1917 Osmanlı-Rus Savaşı - Kafkasya Cephesi | I. Dünya Savaşı\'nda Osmanlı İmparatorluğu Rusya İmparatorluğu, Ermenistan İle Karşı Karşıya Geldikleri Cepheye Verilen İsim Savaşın Sonucu Olan Moskova Antlaşması orjinal içeriğine ulaşmak için tıklayın ...